ﺗﺄﻣﻠﯽ در ﺑﺎب ﺑﺎﯾﺴﺘﻪ ﻫﺎی ﺗﺤﻮل در ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ (مقاله ای از حسین سوزنچی – استاد دانشگاه امام صادق(ع))
چکیده
اﻣﺮوزه وﺿﻌﯿﺖ ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ در ﮐﺸﻮر ﻣﺎ ﯾﮑﯽ از ﺑﺤﺚ ﻫﺎی ﭼﺎﻟﺶ ﺑﺮاﻧﮕﯿﺰ در ﻣﺤﺎﻓﻞ ﻋﻠﻤﯽ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ .ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ اﯾﻦ ﻋﻠﻮم آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻧﯿﺎزﻫﺎ و اﻗﺘﻀﺎﺋﺎت ﺟﺎﻣﻌﻪ اﯾﺮاﻧﯽ ـ اﺳﻼﻣﯽ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ و در ﻣﯿﺎن اﯾﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎ و اﻗﺘﻀﺎﺋﺎت آﻧﭽﻪ ﺑﯿﺶ از ﻫﻤﻪ ﻫﺎ و ارزش ﻫﺎی اﺳﻼم اﺳﺖ .از ﻃﺮﻓﯽ اﺳﻼم ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ رﺑﻂ و ﻧﺴﺒﺖ اﯾﻦ ﻋﻠﻮم ﺑﺎ آﻣﻮزه ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮای ، ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺎ ﻣﺒﻨﺎی اﻧﺴﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺧﺎﺻﯽ ﮐﻪ اراﺋﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ، ﯾﮏ دﯾﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﺳﺖ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺣﯿﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ وی ﻧﯿﺰ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ دارد؛ و از ﻃﺮف ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺮای ﻋﺮﺻﻪ ، ﺣﯿﺎت ﻓﺮدی اﻧﺴﺎن ﻣﺪﻋﯽ اراﺋﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺮای ﺗﻤﺎﻣﯽ ، ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺟﺪﯾﺪ ﻧﯿﺰ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺒﺎﻧﯽ اﻧﺴﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺧﻮد ، دﯾﮕﺮ را دﯾﺪﮔﺎﻫﯽ ﺑﺪاﻧﯿﻢ « ﻣﻘﺼﻮد از »ﻋﻠﻢ دﯾﻨﯽ ، ﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ اﻧﺴﺎن اﻧﺪ .اﮔﺮ در ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎی ﻋﻠﻮم ﺟﺪﯾﺪ و ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻌﺮﻓﺘﯽ ﺑﯿﻦ آﻣﻮزه ﮐﻪ ﻃﺮﻓﺪار ﮔﺴﺘﺮش اﻧﺪﯾﺸﻪ را ﻧﯿﺎز و ﺿﺮورت ۱ ﺗﺮﯾﻦ ﻧﯿﺎز در ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ آﻧﮕﺎه ﻣﯽ ﺗﻮان ﻣﻬﻢ ، ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺎی اﺳﻼم آﻣﻮزه ﻫﺎی ﻋﻠﻮم رﯾﺰان ﻋﺮﺻﻪ دو ﻣﺴﺌﻠﻪ ﭘﯿﺶ روی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ، ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻠﻢ دﯾﻨﯽ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﺮد .ﺑﺎ اﯾﻦ ﻣﻘﺪﻣﺎت ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻋﻠﻮﻣﯽ اﺳﺖ و ً اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺧﻮدﻧﻤﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ :اﻟﻒ (ﻣﻘﺼﻮد از ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ اﺳﻼﻣﯽ ﺣﻘﯿﻘﺘﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﯿﺮ دﯾﮕﺮ، ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺸﺮوط ﺑﻪ ﭼﻪ ﺷﺮوﻃﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﻼم ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آﯾﻨﺪ؛ و ب (راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﺗﺤﻘﻖ ﭼﻨﯿﻦ ﻋﻠﻮﻣﯽ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎ ﭼﯿﺴﺖ؟ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﯾﻦ دو ﺳﺆال ﻣﯽ ﭘﺮدازد.
