کتاب «نگاهی انتقادی به علوم اجتماعی در ایران»

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب نگاهی انتقادی به علوم اجتماعی در ایران؛ آموزش، مهارت و اشتغال نوشته محمدسالار کسرایی و آتنا غلام نیارمی توسط انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شد.

این کتاب شامل پنج فصل است که عناوین آن عبارتست از: تاریخچه رشته علوم اجتماعی در ایران، برنامه‌های آموزشی رشته علوم اجتماعی و گرایش‌های آن در ایران، مهارت در برنامه‌های آموزشی رشته علوم اجتماعی و گرایش‌های آن، اشتغال دانش‌آموختگان رشته علوم اجتماعی و گرایش‌های آن در ایران و نتایج و راهکارها.

کتاب حاضر یکی از آثار برگرفته از طرح جامع اعتلای علوم انسانی معطوف به پیشرفت کشور است؛ این طرح مجموعه پروژه‌هایی به‌هم‌پیوسته و مسئله‎‎‌محور است که بر مبنای منشور پژوهشگاه در سال‌های اخیر مبنی بر درپیش‌گرفتن رهیافت بومی و کاربردی‌سازی علوم‌انسانی شکل گرفته و برپایه خردجمعی و تعاطی افکار خبرگان، نخست طی یک سال و نیم، از گذرگاه انجام فاز مطالعاتی و تدوین RFP عبور کرده سپس وارد اجرای طرح‌ها شده است.

طرح جامع اعتلای علوم انسانی برپایه این منطق شکل گرفت که برای بومی‌سازی و کاربردی‌سازی علوم‌انسانی لازم است سه مقوله مهم به‌صورت متمایز کاویده شوند و نهایتاً از همه طرح‌ها تلفیق صورت گیرد.

۱. مبانی و ریشه‌های علوم‌انسانی جدید ارزیابی و نقد شوند. (کارگروه مبانی)

۲. قلمرو و فرایند شکل‌گیری و سیر تاریخ ورود و استقرار این رشته‌ها در ایران نظر افکنده شود و نقد گردد. (کارگروه بازشناسی انتقادی و تاریخ)

۳. شیوه‌ها و مظاهر کاربست آن‌ها و تعامل این رشته‌ها با جامعه ایران در چرخه ارزیابی و تحلیل قرار گیرد. (کارگروه کاربست)

هدف اصلی از نگارش این اثر دستیابی به شناختی تاریخی، معرفتی و هستی‌شناسانه درباره روند و وضعیت رشته علوم اجتماعی در ایران است. از دیگر اهداف این طرح می‌توان به بررسی تحولات و شناخت آسیب‌ها، موانع و چالش‌های فراروی علوم اجتماعی، بررسی رابطه میان سه مؤلفه تحصیل، مهارت‌آموزی و اشتغال با محوریت برنامه‌های آموزشی این رشته و همچنین کارکردهای این علوم در جامعه ایران اشاره کرد.

اثر حاضر نگاشته شد تا با بررسی و تحلیل روند تاریخی رشته علوم اجتماعی و برنامه‌های آموزشی آن در ایران بتوان این رشته دانشگاهی را از آغاز پیدایش تا امروز مورد ارزیابی قرار داد و با این ارزیابی به نقاط قوت و ضعف، کاستی‌ها و پیشرفت‌ها، موانع و چالش‌ها، فرصت‌ها و تهدیدها، مسائل و اِشکالات این رشته در بستر و زمینه اجتماعی، فرهنگی و دانشگاهی کشور ایران دست یافت. با استخراج این مؤلفه‌ها شناختی دقیق‌تر و عمیق‌تر از وضعیت گذشته و موجود این رشته حاصل و امکان دسترسی به پتانسیل‌های بالقوه این رشته فراهم می‌شود. این شناخت به سیاست‌گذاران و تصمیم‌سازان نظام دانشگاهی کشور کمک خواهد کرد تا وضعیت موجود را به‌سوی وضعیت مطلوب سوق دهند. با این دسترسی می‌توان گامی در جهت توانمندساختن هرچه بیشتر رشته علوم اجتماعی برداشت و در هر دو سطح فردی و اجتماعی با شناسایی موفقیت‌های نظری، گفتمانی و نهادی آن در جهت اعتلا و ارتقای علوم انسانی و معیارهای تحول و ارتقای علوم اجتماعی بهره برد. از آن‌جا که این علم با انسان و جامعه سروکار دارد، اعتلای آن به پیشرفت و توسعه در هر سه سطح فردی، اجتماعی و ملی خواهد انجامید.

انتهای کتاب هم منابع فارسی و انگلیسی آمده است.