دکتر زاهد: می‌توانیم مرحوم دکتر افروغ را «جامعه‌شناس ایرانی اسلامی» قلمداد کنیم
به گزارش خبرنگار پژوهشکده تحول و ارتقاء علوم انسانی و اجتماعی به نقل از خبرگزاری ایکنا شعبه فارس، مراسم نکوداشت مرحوم دکتر «عماد افروغ»، فعال سیاسی، جامعه‌شناس و پژوهشگر، ۸ اردیبهشت‌ماه با حضور دوستان، همراهان و اندیشمندان ایران اسلامی در تالار حافظ شیراز برگزار شد.
دکتر سعید زاهد زاهدانی، عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز در این مراسم با یادآوری اینکه نخستین بار در زمان مسئولیتم در بخش جامعه‌شناسی دانشگاه شیراز با آن مرحوم آشنا شدم، گفت: ایشان در آن ملاقات ابراز کردند که دانشجو اخراجی از انگلستان هستند و قصد ادامه تحصیل در دانشگاه دارند. گفتم دروسی را که آنجا گذرانده اید بنویسید. پس از بررسی دروس گذرانده شده، و احصاء دروس باقی مانده، راه برای ادامه تحصیل ایشان هموار شد.
وی با اشاره به دوران دانشجویی دکتر افروغ افزود: در دوران دانشجویی ایشان روحیه انقلابی و علمی را هر دو باهم داشتند. گروهی از دانشجویان را گرد هم آوردند و به مباحثه علمی مشغول بودند و کتب شهید مطهری را مورد بحث قرار می‌دادند. با همین گروه به جبهه هم می رفتند.
زاهد زاهدانی تصریح کرد: با گروهی از اساتید دانشگاه پژوهش در خصوص جامعه‌شناسی اسلامی را شروع کرده بودیم که ایشان هم در این جمع حضور یافتند. ایشان در جریان سازی انقلابی تلاش زیادی داشتند و همت خود را برای تشویق این گروه به اتمام سریع پروژه گذاشته بودند.
عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز، ویژگی‌های شخصیتی مرحوم افروغ را مورد توجه قرار داد و بیان کرد: در دوران کارشناسی دانشجوی ممتازی بودند و با اتمام این مرحله در مقطع کارشناسی ارشد ادامه تحصیل دادند. برخی از اساتید انتظار داشتند که از سهیمه رزمندگان استفاده کنند اما ایشان از رانت و استفاده از سهمیه و … پرهیز می‌کرد و شجاعت، صداقت و صراحت از ویژگی های برجسته ایشان بود.
وی ادامه داد: علی‌رغم تأکید ما برای حضور در دانشگاه شیراز بعد از مقطع کارشناسی ارشد برای ادامه تحصیل به تهران رفتند. به دلیل وسعت فضای موجود در تهران؛ در درون و بیرون از دانشگاه ایشان فعالیت‌های ارزنده‌ای داشتند.
زاهد زاهدانی به منظومه فکری استاد افروغ اشاره‌ای کرد و گفت: بنا به گفته خودشان، از نظر علمی تحت تأثیر انقلاب اسلامی امام خمینی(ره) و شخصیتی نظیر شهید مطهری بودند و تمام تلاش ایشان این بود که همواره در مسیر انقلاب باشند و آن را تبلیغ و تقویت کنند. شاکله فکری برگرفته از اسلام مرحوم افروغ باعث شد که از فضای انحرافات سکولاریزم که معمولا در دروس دانشگاهی جامعه‌شناسی در آن زمان بود، مصون بماند.
عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز افزود: روش‌های تحقیق در علوم انسانی به دلیل اینکه بسیار تک بعدی و محدود است ایشان را واداشت تا به روش دیگری روی آورد که قدرت تحقیق وسیع‌تر و جامع‌تری را ارائه می‌دهد. بنابراین مرحوم افروغ با وسعت نظر انقلابی که داشتند با روش رئالیستی مانوس شدند.
وی بیان کرد: دوگانه واقعیت غیب و مشهود گمشده دانشگاه‌های ماست. چراکه تلاش دانشگاه‌ها بر روی مطالعات واقعیت مشهود است و مرحوم افروغ تلاش داشتند که غیب را با عنصر مشهود ترکیب کنند که درنهایت باعث شد که ایشان به عنوان یک استثنا در جامعه‌شناسی کشور ظاهر شود، لذا می‌توانیم ایشان را یک «جامعه‌شناس ایرانی اسلامی» قلمداد کنیم.
زاهد زاهدانی با بیان اینکه متاسفانه در دانشگاه‌های علوم انسانی ما کمتر نگاه استقلالی وجود دارد، گفت: اغلب اساتید ما بازگو کننده مطالبی هستند که از سمت غرب وارد شده است. استاد افروغ به شدت از این کار دوری می‌کردند و خیلی تلاش به نگاه استقلالی داشتند. رساله کارشناسی ارشد وی به عدم تمرکز که اصلی اسلامی است، در جامعه شناسی شهری پرداخته است که تبدیل به کتاب ماندگاری شد.
وی افزود: کار بر روی هویت ملی ایرانی در فعالیت‌های مرحوم افروغ و تفکر در مورد نهج البلاغه و به کارگیری مفاهیم آن در جامعه شناسی از او یک جامعه شناس ایرانی اسلامی ساخته است.
عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز با بیان اینکه هویت ملی ایرانی و تأسی از نهج‌البلاغه در تمامی فعالیت‌های مرحوم افروغ بسیار مشهود بود، گفت: باید از وجود مرحوم افروغ برای تحول در علم جامعه‌شناسی بیشتر بهره‌مند می‌شدیم، تا سیاست.
وی گفت: ایجاد تحول در علم نیاز به شجاعتی بیش از فعالیت در سیاست دارد و ایشان این ویژگی را داشتند و می توانستند با صرف وقت بیشتر در فعالیت های علمی کمک بزرکی درخلق جامعه‌شناسی در تراز انقلاب اسلامی باشد.
رئیس پژوهشکده تحول و ارتقاء علوم انسانی و اجتماعی تصریح کرد: اکنون مشکلاتی را که در جامعه با آن روبه‌رو هستیم ناشی از عدم وجود علوم انسانی تراز انقلاب اسلامی است و مقام معظم رهبری فرمودند که فلسفه اسلامی باید امتداد عملی پیدا کند و مرحوم افروغ در این مسیر بودند.
عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز در پایان سخنانش ابراز امیدواری کرد تا بتوان میراث علمی مرحوم افروغ را نشر داد و بازسازی کرد تا خط فکری این استاد بزرگ در بدنه علمی کشور ادامه پیدا کند.
گزارش تصویری نشست را اینجا می توانید ببینید!
