کتاب «ژئوپلیتیک و ژئواستراتژی جهان اسلام»

به گزارش خبرنگار پژوهشکده تحول و ارتقاء علوم انسانی و اجتماعی، کتاب «ژئوپلیتیک و ژئواستراتژی جهان اسلام» تألیف دکتر سیدیحیی صفوی به همت سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی(سمت) و همکاری مرکز آینده پژوهی جهان اسلام به بهای ۱۵۳ هزار تومان منتشر شد.

در پشت جلد این اثر در معرفی آن آمده است: در تصویری ژئوپلیتیکی از نظام قدرت در قرن بیست‌‌و‌یکم، جهان در مرحله گذار ژئوپلیتیکی قرار دارد. جهان اسلام، یکی از بازیگران نظام قدرت جهانی است که در حال بازآرایی قدرت خود در قرن جدید است.

این سازه عظیم قدرت، به برکت انقلاب کبیر اسلامی ایران، به خودباوری و خودآگاهی رسیده، برای تعیین سرنوشت خود، در مقابل قدرت‌های سلطه‌گر شرق و غرب به مبارزه برخاسته است.

کتاب ژئوپلیتیک و ژئواستراتژی جهان اسلام، که حاصل بیش از دو دهه تحقیق و تدریس نویسنده در زمینه علوم ژئوپلیتیک و ژئواستراتژی است، به تبیین و تحلیل عوامل ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک جوامع اسلامی، به عنوان یک امّت واحده و یک سازه فرهنگی و تمدنی بزرگ می‌پردازد.

مطالعه این کتاب برای ارتقای دانش تخصصی استادان، دانشجویان و پژوهشگران حوزه‌های تخصصی مربوط مفید است.

در بخشی از مقدمه این اثر به قلم دکتر سیدیحیی صفوی آمده است: کتاب حاضر که حاصل بیش از ۲۰ سال تدریس و تفکر اینجانب و ۱۵ سال تحقیقات مرکز آینده پژوهی جهان اسلام است به منظور تبیین بسترهای وحدت و همگرایی امت اسلام و تولید ادبیات ژئوپلتیکی و ژئواستراتژیک در موضوع جهان اسلام به رشته تحریر درآمده است. در این اثر علمی برای نخستین بار ماهیت و ابعاد موضوعات و مسائل استراتژیک و ژئوپلیتیکی پهنه جغرافیایی جهان اسلام، تبیین و تحلیل شده است. در جای جای اثر، تلاش شده تا با رویکردی انتقادی، آراء و نظریات ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیک تبیین کننده مسائل عام جهانی و نظریات خاص درباره جهان اسلام مورد بازاندیشی و تحلیل راهبردی قرار گیرد.

فصل اول به مفهوم شناسی، مرور سیر اندیشه و نظریه های ژئوپلیتیک و ژئواستراتژی اختصاص یافته، ضمن ارائه تعاریف اصلی، تعریف علمی نگارنده از مفاهیم بنیادی مانند مفهوم ژئوپلیتیک نیز ارائه شده است.

در فصل دوم، جغرافیای سیاسی جهان اسلام و مباحث مرتبط با آن ارائه و تحلیل شده است. بحث و بررسی پیرامون موقعیت، گستره، اقوام و مذاهب، فزاینده دولت – ملت سازی، تطور اندیشه سیاسی، تاریخ سیاسی و الگوهای نظام سیاسی در جوامع اسلامی از مهمترین مباحث این فصل به شمار می رود.

در فصل سوم به مباحث اصلی ژئوپلیتیک جهان اسلام پرداخته شده است. عوامل ثابت و متغیر ژئوپلیتیکی جهان اسلام، جایگاه جهان اسلام در ژئوپلیتیک و نظریه های ژئوپلیتیکی، مبانی، ساختار و منابع قدرت در جهان اسلام، ژئوپلیتیک منابع، همگرایی و واگرایی در جهان اسلام و نهادها و سازمان های مبتنی بر همگرایی یا وحدت جهان اسلام از جمله مباحث این فصل به شمار می روند.

فصل چهارم به بحران های ژئوپلیتیکی جهان اسلام اختصاص یافته است. بر این اساس در این فصل ریشه های جغرافیایی تنش و منازعه در جهان اسلام، نظریات تبیین کننده تنش بین دولتها، گونه شناسی بحران های جهان اسلام و بحران های ژئوپلیتیکی در جهان اسلام بررسی و تحلیل شده اند.

در فصل پنجم به ژئواکونومی جهان اسلام پرداخته شده است. مفهوم و تاریخچه ژئواکونومی و جایگاه آن در سیاست خارجی و نظام بین الملل، کشورهای اسلامی و مقوله اقتصاد، ظرفیتهای ژئواکونومیک جهان اسلام، روابط اقتصادی جهان اسلام، موانع همکاری های اقتصادی کشورهای اسلامی و ضرورت بازتعریف نقش اقتصادی جهان اسلام در هندسه قدرت جهانی از موضوعات این فصل به شمار می روند.

فصل ششم به ویژگی های ژئواستراتژیک جهان اسلسام پرداخته است. تحلیل موقعیت ژئواستراتژیک جهان اسلام متناسب با رقابتهای ژئواستراتژیک در جهان، استراتژی نفت، تهدیدهای ژئواستراتژیک غرب و شرق نسبت به جهان اسلام، مباحث محور مقاومت و تأثیرات ژئواستراتژیک آن در جهان اسلام و تحلیل نگاه ژئواستراتژیک بازیگران جهانی به جهان اسلام(با تأکید بر غرب آسیا) ازجمله مباحث این فصل به شمار می رود.

در فصل هفتم جایگاه و اهمیت کشور ایران و روابط آن در رابطه با جهان اسلام تبیین شده است. تحلیل قلمروهای ژئوپلیتیکی ایران در جهان اسلام، قلمرو ایران فرهنگی و تمدنی شیعی، رابطه ایران و قدرتهای اسلامی ازجمله مباحث این فصل به شمار می رود.