کتاب « علم و شبه علم »

به گزارش خبرنگار پژوهشکده تحول و ارتقاء علوم انسانی و اجتماعی، کتاب علم و شبه علم نوشته مهدی گلشنی، محمد جمالی و مرتضی خطیری به همت انتشارات علم منتشر شد.

عالمان تمامی آن چیزهایی را که می‌توان با مشاهده تحلیل کرد می‌گیرند و بدین طریق آنچه را که علم نامیده می‌شود می‌یابند، اما چیزهای دیگری باقی می‌مانند که برای آن این روش [روش علمی] کار نمی‌کند. این بدین معنا نیست که آنها مهم نیستند. آنها در حقیقت از بسیاری جهات مهمترین [موضوعات] هستند.(ریچارد فاینمن، فیزیکدان برنده جایزه نوبل)

در پشت جلد این اثر در معرفی آن آمده است: اگرچه نمی‌توان بین علم و آنچه شبه علم تلقی می‌شود مرز دقیقی تعریف نمود، ولی در شبه علم بودن برخی از حوزه‌ها مثل تنجیم یا جادوگری یک اجماع بین علما وجود دارد. در عین حال، در برخی از حوزه‌ها تفاوت نظر وجود دارد و گاهی به دلیل تعصب یا برداشتهایی نادرست، حوزه‌هایی مثل فلسفه و طب سنتی و مکمل، شبه علم تلقی شده اند. بالعکس برخی موارد که به طور واضح معیارهای علمی بودن را دارا نیستند (همچون نظریه چند جهانی) به عنوان علم قطعی در نظر گرفته شده اند. براساس معیارهای مطرح شده نمی‌توان به طور قطع در مورد علم بودن یک گزاره یا یک نظریه اظهار نظر کرد، بلکه علمی بودن دارای شدت و ضعف است.

فهرست مطالب این اثر

پیشگفتار

فصل اول: طبقه بندی علوم

فصل دوم: علم متداول فارغ از امور غیرعلمی نیست

فصل سوم: مغالطه در مورد شبه علم خواندن بعضی حوزه‌ها

در بخشی از مقدمه این اثر به قلم نویسندگان آمده است: اکنون زمان آن رسیده است که در دانشگاه‌های ما به کل‌نگری و مطالعات بین رشته‌ای بیشتر توجه شود و تحولات مثبتی که در این راستا در غرب رخ داده است مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

کتاب حاضر به تحولات علمی فلسفی صورت گرفته در قرون اخیر پرداخته شده است و در فصل سوم به مغالطاتی که در محیط ما، در قضاوت راجع به شبه علم بودن بعضی از حوزه‌های دانش بشری صورت گرفته، پاسخ داده شده است. امید است تحولاتی که در غرب در برخی از نخبگان علم و فلسفه رخ داده و نتیجه آن حاکمیت بینش کل نگر بر یافته‌های علمی است در محیط ما مورد توجه واقع شود.

کتاب علم و شبه علم نوشته مهدی گلشنی، محمد جمالی و مرتضی خطیری به همت انتشارات علم به بهای ۱۸۵,۰۰۰ ریال به تازگی منتشر شد.