کتاب « اخلاق شناسی نوین، نظریههای اخلاقی »
به گزارش خبرنگار پژوهشکده تحول و ارتقاء علوم انسانی و اجتماعی به نقل از خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، شاید بتوان فلسفه اخلاق را کاربردیترین زیرشاخه فلسفه نامید؛ کتاب اخلاقشناسی نوین در یازده فصل طرح درس جامع و گامبهگامی برای آشنایی با نظریههای اخلاقی در فلسفه اخلاق(اخلاق هنجاری) است.
کتاب حجیم Living Ethics: an Introduction with Readings از دو بخش کاملاً مجزا تشکیل شده است. نویسنده در بخش نخست این کتاب، در سه فصل آغازین به سه موضوع چیستی اخلاق، سرشت استدلال اخلاقی و شکاکیت اخلاقی میپردازد، و در هشت فصل بعدی از هشت نظریه مطرح در اخلاق هنجاری بحث میکند. ترجمه این بخش اینک با نام اخلاقشناسی نوین: (1) نظریههای اخلاقی منتشر میشود. بخش دوم کتاب به بررسی مسائل اخلاقی مطرح در شاخههای مختلف اخلاق کاربردی اختصاص دارد. در پایان هر فصل (به غیر از فصول 1 و 2) گزیدهای از متون معتبر کلاسیک یا معاصر از نویسندگان شناختهشده در آن حوزه آمده است تا خواننده پس از آشنایی عمیق و نقادانه با نظریه اخلاقی مورد بحث در طول فصل با متون اصلی فیلسوفان مدافع آن نظریه نیز آشنا شود. همچنین نویسنده در پایان هر فصل چکیدهای از مباحث مهم آن فصل را به همراه پرسشهایی برای اندیشیدن بیشتر افزوده است.
نویسنده کوشیده کتاب را به گونهای بنویسد که هر مخاطبی در هر سطحی بهرهای مناسب از آن داشته باشد. در پایان هر فصل مفاهیم کلیدی و پرسشهای اصلی فصل آمده که خواننده میتواند درک خود از آن فصل را با پاسخ به آن پرسشها محک بزند. همچنین، در فصول ۳ تا ۱۱، در پایان درس گزیدهای از یکی از معتبرترین متون کلاسیک رایج درباره موضوع آن فصل آمده که میتواند برای خوانندگانی با دانش خوب از فلسفه اخلاق بسیار راهگشا باشد.
راس شیفرلندو استاد پنجاه و نه ساله فلسفه در دانشگاه ویسکانسین ـ مَدیسن، یکی از بزرگترین و معتبرترین دانشگاههای آمریکا است. او از معروفترین و پرکارترین استادان فلسفه در دوران معاصر به شمار میرود و عمده فعالیتش در حوزه فلسفه اخلاق (فرا اخلاق، اخلاق هنجاری و اخلاق کاربردی) بوده است. وی در فرا اخلاق به واقعگرایی اخلاقی ناطبیعتگروانه باور دارد و در کتاب Moral Realism: A Defence از این دیدگاه دفاع و تاکنون حدود ده کتاب در این قلمرو تألیف کرده و سردبیری مجموعه آثار مهمی در این رشته را که از سوی ناشران معتبری، همچون انتشارات دانشگاه آکسفورد، منتشر شده، به عهده داشته است.
از مجموعه مطالعات آکسفورد در فرا اخلاق به ویراستاری او تاکنون پانزده جلد منتشر شده که برخی از تألیفات او به ویراست شانزدهم و برخی دیگر به ویراست پنجم رسیده است. شیفرلندو از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱ رئیس انجمن فلسفه آمریکا بوده است. شهرت علمی نویسنده در رشته فلسفه اخلاق، تخصص ابوالقاسم فنایی (دارای دکتری فلسفه اخلاق از دانشگاه شفیلد و استاد صاحبنظر در این حوزه در ایران) در موضوعی که در آن دست به ترجمه زده است و محتوای نظاممند کتاب که میکوشد خواننده را در مسیری درست برای آشنایی و یادگیری این رشته پلهپله راهنمایی کند از نکاتی است که میتواند ترجمه فارسی این کتاب را در جایگاه یکی از بهترین منابع برای آشنایی ابتدایی و پیشرفته با فلسفه اخلاق قرار دهد.
نویسنده نهتنها نظریات موجود را مطرح میکند بلکه در تمام کتاب کوشیده تفکر نقادانه را در پرداختن به هر دیدگاهی به خواننده بیاموزد. در بررسی نظریات نیز جانت انصاف را رعایت کرده و دلایل اقبال به آن نظریه را در کنار مشکلات نظریه مدنظر به خوبی تبیین کرده است.
گام دوم در کتاب آشنایی خواننده با شیوه استدلالورزی در فلسفه اخلاق و اصول منطقی مطالعه این رشته است و خواننده در این فصل با مفاهیم و اقسام استدلالهای مطرح در این رشته و مغالطات پردامنهای که در مسیر تفکر اخلاقی رخ میدهد آشنا میشود.
اخلاقشناسی یا فلسفه اخلاق رشتهای نوپا در ایران به حساب میآید. با این حال در سالهای اخیر کتابهای فراوانی در این زمینه ترجمه شده که تا حدودی خلأ نبود متن درسی در این زمینه را جبران کردهاند، اما برای غنای ادبیات این بحث کافی نیستند. افزون بر آن، دانش بشری روزبهروز در حال نو شدن است و آگاهی بر جدیدترین نوشتههای هر حوزه به دانشپژوهان اطمینانی نسبی میدهد که با جدیدترین نگرشها در آن حوزه آشنا شدهاند. جدید بودن انتشار این کتاب (۲۰۱۸) و تسلط و تبحری که نویسنده به سبب آثار و مناصبش در انجمنهای علمی معتبر در این حوزه به دست آورده است میتواند تا حدودی به خواننده اطمینانخاطر دهد که مشغول مطالعه اثری است جدید و روزآمد از ناشری معتبر و به قلم نویسندهای که احاطه جامع و نسبتاً کاملی بر مباحث روز در فلسفه اخلاق دارد.
فصلهای مختلف این کتاب به صورت جزئیتر به نظریههای موجود در این رشته میپردازد. فصل سوم درباره خودگزینی اخلاقی، نسبیانگاری و شکاکیت در حوزه اخلاق است. فصل چهارم درباره چیستی زندگی اخلاقاً خوب سخن میگوید. فصل پنجم به سراغ نظریه معروف نتیجهگرایی رفته است و جذابههای و مشکلات این نظریه را به خواننده نشان داده است. فصل ششم نظریه اخلاقی کانت (وظیفهگرایی) و مفاهیم مهم آن را بررسی میکند. در فصل هفتم چیستی، پیشینه، فواید و مشکلات نظریه قرارداد اجتماعی را میتوانید بیابید. نظریه قانون طبیعی، تصورات رایج درباره سرشت بشر از نکاتی است که در فصل هشتم توضیح داده میشود. فصل نهم به اخلاق وظایف در نگاه نخستین و رویکرد کثرتگرایانه دیوید راس پرداخته است. فصل دهم درباره آشنایی با نظریه اخلاق فضیلت و آخرین فصل کتاب به یکی از جدیدترین نظریات موجود در فلسفه اخلاق یعنی اخلاق مراقبت و رویکرد فمنیستی به اخلاق میپردازد.
کتاب «اخلاقشناسی نوین؛ نظریههای اخلاقی» اثر شیفرلندو، ترجمه ابوالقاسم فنایی و ایمان عباسنژاد از سوی انتشارات سروش مولانا روانه بازار نشر شده است.
