توصیه‌ای به متخصصان وطنیِ «علوم اجتماعی غربی»
به گزارش خبرنگار پژوهشکده تحول و ارتقاء علوم انسانی و اجتماعی، حجت الاسلام والمسلمین احمدحسین شریفی، رئیس دانشگاه قم و از نظریه پردازان علوم انسانی اسلامی در یادداشتی خطاب به متخخصان «علوم اجتماعی غربی» نوشته است:
بسیاری از متخصصان وطنی علوم اجتماعی غربی دائماً از «احتضار» و «مرگ» علوم انسانی و اجتماعی در کشور ما سخن می‌گویند.* همواره از بی‌مهری و بی‌اعتنایی مردم و مدیران جامعه به علوم اجتماعی می‌نالند و برای این منظور نشست و میزگرد هم می‌گیرند!
با فرض پذیرش این نگرانی، سؤال این است که آیا واقعاً علوم انسانی و اجتماعی موجود، علیرغم کارآمدی و توانمندی و گره‌گشایی‌هایی که در حیات اجتماعی انسان ایرانی داشته‌اند باز هم مورد بی‌اعتنایی و بی‌مهری مردم و مدیران واقع شده‌اند؟! یا آنکه اساساً علوم موجود با توجه به مبانی و معیارها و ارزش‌های حاکم بر آنها و با توجه به روش‌های تحقیقی که در آنها وجود دارد، علومی ناکارآمد بوده و نه تنها توانایی گره‌گشایی از مسائل مردم ایران را ندارند که هیچ تناسبی با بنیان‌های دینی و اسلامی ما هم ندارند؟
بنده به بخش دوم معتقدم.
و به متخصصان وطنی و ایرانی و مسلمان این علوم توصیه می‌کنم پیش از هر چیز سعی کنید علمیت و کارآمدی این علوم را برای مسائل ایران اسلامی اثبات کنید.
و معتقدم شرط لازم برای اثبات کارآمدی این علوم برای انسان ایرانی آن است که:
اولاً، دست از تعصب نسبت به دستگاه مفهومی موجود در علوم اجتماعی غربی بردارید و تلاش کنید دستگاهی مفهومی متناسب با کنش‌های اجتماعی مردمان موحد و دین‌دار ایران تولید کنید، زیرا بسیار واضح است که با دستگاه مفهومی وارداتی و اجاره‌ای از جوامع لیبرالی و الحادی، هرگز نمی‌توان فهمی درست و واقع‌بینانه از کنش‌های اجتماعی انسان توحیدی و جامعه دینی داشت!
ثانیاً، روش‌های صائبی برای دستیابی به توصیفی واقع‌بینانه، و نه سوگیرانه و مقلدانه، از کنش‌های اجتماعی مردم تولید کنید؛
ثالثاً، در اندیشه تولید روشی اطمینان‌آور برای فهم مرادات و مقاصد کنش‌گران و راهیابی به حاق معانی و انگیزه‌های آنان باشید. و البته تولید چنین روشی، نیازمند داشتن فهمی درست از آموزه‌ها و انگیزه‌های دینی و مفاهیمی چون ایثار و احسان و خیرخواهی و عشق به تعالی و امثال آن است.
رابعاً، در مقام تبیین و کشف چرایی کنش‌ها، کلیشه‌ای برخورد نکنید و خود را از اسارت تبیین‌های صرفاً مادی و کمّی و سکولار رها کنید. چرا که با چنان تبیین‌هایی هرگز نمی‌توان کنش‌ها و پدیده‌های واقعی انسان مسلمان را فهم کرد.
و خامساً، دست‌کم همچون برخی از محققان غربی، تلاش کنید با همان روش‌های متداول در مکتب تفسیرگرایی، مدتی کوتاه زیست انسانِ ولایی و انقلابی و مسلمان را هم تجربه کنید. بی‌طرفانه و به هدف فهم حقیقت، در پیاده‌روی اربعین شرکت کنید. در مناسک دینی و برنامه‌های هفتگی هیئات مذهبی مشارکت کنید. شور و اشتیاق و نشاط جوانان و نوجوانان را در این مجالس ببینید. و از اسارت تحلیل‌های کلیشه‌ای درباب مناسک و مراسم مذهبی خارج شوید.
البته در کنار همه اینها سعی کنید فهم درستی از توحید و هدایت و نجات و رحمت الهی و امثال آن داشته باشید چرا که بدون داشتن چنین درکی هرگز نمی‌توانید روشنگری، نجات‌بخشی، هدایت‌گری و رحمت واسعه الهی بودن امام حسین و دستگاه حسینی را درک کنید.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
*البته همین معنا را نیز به حکم صفت بارز «حضرت طوطی»، به تبعیت و تقلیدِ برخی از متخصصان غربی درباره علوم اجتماعی می‌گویند!
در پس آینه طوطی صفتم داشته‌اند
آن چه استاد ازل گفت بگو می‌گویم
